Toine Heijmans over vrijheid, natuur en zijn nieuwe roman ‘Buitendijks’
NIJMEGEN – Journalist en schrijver Toine Heijmans woont al meer dan dertig jaar in Amsterdam, maar voelt zich nog steeds geen Amsterdammer. Hoewel hij de stad waardeert, blijft de band met zijn geboortestad Nijmegen sterk. Heijmans overweegt zelfs soms om terug te verhuizen. “Het leven aan het water in Amsterdam houdt me hier, maar de stad zelf heeft niet dezelfde aantrekkingskracht als Nijmegen”, zegt hij.
Heijmans is bekend vanwege zijn journalistieke werk voor de Volkskrant, waar hij sinds 1994 aan verbonden is, maar daarnaast heeft hij zich ook ontwikkeld als romanschrijver. Zijn nieuwste boek Buitendijks speelt zich af langs een rivier, in de uiterwaarden, waar de natuur een centrale rol speelt. Het verhaal draait om Willem de Waal, een man die zichzelf beschouwt als koning van zijn eigen stukje land, levend in harmonie met de natuur. "Het beeld van een man die in de uiterwaarden leeft en zichzelf volledig heeft losgekoppeld van de moderne wereld, dat fascineerde me", vertelt Heijmans. Hoewel de naam van de stad niet in het boek wordt genoemd, is duidelijk dat het verhaal zich in en rond Nijmegen afspeelt.
Kijk hieronder naar het gesprek dat Raymond Janssen had met Toine Heijmans
Vrijheid versus de moderne wereld
Een belangrijk thema in Buitendijks is vrijheid, een concept dat Heijmans in zijn boek onderzoekt door de ogen van Willem. De hoofdpersoon gelooft dat hij vrij is, terwijl de wereld om hem heen steeds meer door regelgeving en projecten zoals de aanleg van nevengeulen wordt beïnvloed. "Het mooie van de uiterwaarden is dat ze een van de laatste plekken in Nederland zijn waar de natuur haar gang kan gaan, waar de mens minder controle heeft. Maar ook dat verandert snel", aldus Heijmans.
De uiterwaarden worden volgens de schrijver steeds meer beheerd en gecontroleerd. "Tot op de vierkante meter wordt bepaald wat er mag groeien, welke bomen er mogen staan. Alles om ervoor te zorgen dat het water snel weg kan vloeien", zegt Heijmans. "Dat is misschien noodzakelijk, maar het maakt ook dat we steeds minder ruimte overlaten voor de natuur om zich vrij te gedragen."
Geen activistisch boek
Heijmans heeft geen activistisch boek gescheven, zegt hij. "Het is geen pleidooi tegen projecten als de nevengeul, maar ik wilde wel de spanning laten zien tussen de natuur en de manier waarop wij als mensen proberen die te controleren." Het boek is volgens hem vooral een verhaal over een man die probeert te leven in harmonie met zijn omgeving, maar die uiteindelijk niet kan ontsnappen aan de werkelijkheid van de moderne wereld.
Heijmans zelf is gefascineerd door de uiterwaarden en de manier waarop de mens en de natuur daar samenkomen. "Als je al die uiterwaarden langs de rivieren zou uitknippen en aan elkaar zou plakken, dan zou je een grote wildernis hebben in Nederland. Een plek waar de natuur haar gang kan gaan. Maar ook dat is een illusie, want we beheren alles. Zelfs die uiterwaarden", merkt hij op.
Schrijven zonder plan
Heijmans, liefhebber van het water, heeft zijn werkwijze aangepast aan zijn liefde voor het water. "Ik schrijf zoals een rivier stroomt", zegt hij. "Het verhaal ontwikkelt zich vanzelf. Voor Buitendijks begon het allemaal met herinnering aan mijn oom, die zelf ook een tijdje in de uiterwaarden leefde. Dat was het uitgangspunt en vanaf daar begon het verhaal zich te vormen."
Hoewel Buitendijks zich deels in de omgeving van Nijmegen afspeelt, ziet Heijmans het niet als een roman over Nijmegen. "Het is vooral een verhaal over de natuur en de vrijheid. Maar wie weet, misschien komt er ooit nog een echte Nijmegen-roman."
Geniet je van Ien, de podcast? Overweeg dan om ons te steunen met een kleine donatie. Dat kan eenmalig of maandelijks. Zo kunnen we blijven groeien zonder vervelende advertenties!
