Herstel: nie nuilen, doen!
NIJMEGEN HERDACHT VRIJDAG het slavernijverleden – dit jaar voor het eerst in een formeel jasje, gefaciliteerd door de gemeente in de raadszaal van het Stadshuis.
Tijdens de bijeenkomst was ruimte voor pijn, verdriet, trots, kracht en voor het delen van kennis en verhalen. De Stemmen van Nijmegen, de initiatiefgroep aan wie we de herdenking te danken hebben, deelde indrukwekkende lezingen, poëzie en muziek. Er was aandacht voor geschiedenis van zowel 'Oost' als 'West'. En voor hoe die geschiedenis nog altijd doorwerkt.
En er was ruimte voor verzet. Nadine Robertus opende de herdenking met zang en woorden. Ze sprak over hoe racisme vandaag de dag grote gevolgen heeft. Dat het tijd is hiermee af te rekenen. "Ban pé", zei ze - Papiamento voor 'we gaan ervoor'. "Of op z'n Nijmeegs: nie nuilen, doen!"
En er was, voor het eerst dus, een officieel woordje van Bruls. Hij deelde zijn dank voor de Stemmen van Nijmegen. Hij erkende hoe pijnlijk het verleden was. Hij zei een aantal mooie dingen. En hij deed dat ding wat ik bestuurders al heel vaak heb horen doen: hij benadrukte nog even dat het met kleine stapjes ging, en moest gaan. Want, grapte hij, ´als we gaan hardlopen, ben je mij kwijt´.
Het deed me denken aan een presentatie die ik Daniël Wigboldus, voorzitter van het college van bestuur van de Radboud Universiteit, ooit zag geven tijdens de Anti Racism Awareness Week daar. Waarin hij de universiteit vergeleek met een groot schip dat enkel langzaam kan keren. Anders kapseist het immers. Veranderingen moeten niet te snel gaan ´want anders raak je mensen kwijt´. Iemand uit het publiek zei toen scherp ´je raakt nu ook al mensen kwijt, ze zijn alleen niet wit´.
Ik snap dat bestuurders de rol hebben een samenleving bij elkaar te houden. Dat ze zoveel mogelijk mensen mee willen krijgen. Dat je wilt uitleggen waarom je keuzes maakt, waarom er dingen moeten veranderen. Maar uitleg mag verandering niet in de weg staan.
We kunnen niet herdenken dat 150 jaar geleden nog mensen door de Nederlandse staat tot slavernij werden gedwongen, dat ook heel wat Nijmegenaren hiervan profiteerden, dat racisme tot de dag van vandaag doorwerkt. En dan zeggen: we zien de pijn, maar laten we kleine stappen vooruit nemen. Loop niet te hard. Houd je aan het tempo van je witte medemens.
Ik wil geen kleine stappen. Ik wil rasse schreden. En we mogen best dusdanig hard lopen, zeker als bestuurders, dat het zweet ons op het voorhoofd staat.
Zaterdag was bij de nationale herdenking in Amsterdam niet alleen aandacht voor erkenning en excuses, maar werd er ook opgeroepen tot herstel. Pijn erkennen zonder actie om het racistische systeem omver te werpen, is hol. Zoals Mitchell Esajas van The Black Archives tijdens een protestmars sprak: ´excuses zijn belangrijk, maar bij lange na niet voldoende´.
Deze week toonde de gemeente Nijmegen dat zij snappen hoe herstel kan werken. De Joodse gemeenschap ontving eindelijk compensatie voor het onrecht dat hen tijdens en na de oorlog is aangedaan. Een fonds van 100.000 euro moet een ´florerende Joodse gemeenschap´ ondersteunen. Plus 25.000 euro voor educatie en voorlichting van het brede publiek.
Ik kijk uit naar de plannen van de gemeente Nijmegen om niet alleen te herdenken en erkennen, maar ook verder te werken aan herstel. Of wederom in de woorden van Nadine Robertus: ´Nie nuilen, doen!´
Over Kiki
Ze werkte op de debatafdeling van LUX en is nu programmamaker bij filmfestival InScience, docent Politicologie aan de Radboud Universiteit en freelancer in het culturele circuit.
Ze heeft regelmatig meningen over van alles en nog wat – nu ook één keer in de twee weken bij Ien, de podcast. Uiteraard allemaal op persoonlijke titel.
Lees ook
Terugbladeren: Het reclamebeleid van Nijmegen
