Honderden Nijmegenaren schreven hun toekomstdromen op voor tijdcapsule
NIJMEGEN – De slachtoffers van het bombardement op Nijmegen hadden allemaal dromen. Speurend door de boeken van Bart Janssen over de stadspijn van 1944 tref je er talloze herinneringen aan. De een wilde wielrenner worden, de ander vliegenier of onderwijzer. Sommigen droomden van zeilen, prachtige tochten door de natuur. Andere stonden weer aan de vooravond van een huwelijk. Allen hoopten op vrede, een eind aan de oorlog.
Maar met de bommen vervlogen al die dromen in twee minuten. We moeten ze nooit vergeten. Voor mij - Rob Jaspers - waren deze dromen aanleiding om jong en oud van nu op te roepen hun dromen op te schrijven. Hun toekomstverwachtingen, hun hoop , hun wensen voor straks op papier te zetten. Niet om ze nu al te publiceren, maar om ze op te bergen in een tijdcapsule die op 29 februari op slot gaat en pas over 45 jaar, in 2069 bij de 125e herdenking van het bombardement, open gaat. Om dan stil te staan bij ‘onze’ dromen van 2024.
Honderden reacties
De oproep leverde ruim 350 brieven met verhalen op. Van kinderen van basisscholen, van leerlingen van middelbare scholen, van vluchtelingen uit Oekraïne, van vele nieuwkomers in onze stad en ook van ruim dertig bekende (oud)-Nijmegenaren, van schrijvers tot dichters, van natuurliefhebbers tot stadsbestuurders, van Kamerleden tot activisten. Van kinderen van 10 tot tachtigplussers.
Als enige mocht ik ze al lezen. Het zorgde voor vele mooie uren. Waar gaan we heen met Nijmegen? Hoe zien we onze eigen toekomst? Blijft oorlog op afstand. Kunnen we hier blijven leven in vrede? Hoe zal de wereld zich ontwikkelen? Krijgen we grip de klimaatverandering? Het zijn vragen waarop velen met verrassende, inspirerende antwoorden zijn gekomen.
De variatie aan dromen is uiteraard enorm. De jeugd, de scholieren benadrukken toch vooral dat ze hopen ‘eeuwig’ in vrede en vrijheid kunnen blijven leven. Dat er een eind komt aan het wapengekletter. Je ziet dat de spanningen in de wereld, de actuele oorlogen hen toch flink raken.
Zelfrijdende auto’s
Maar velen beschrijven tegelijk juist hun persoonlijke droom op, bijvoorbeeld hoe ze als dierenarts aan de slag willen gaan. Of hopen op ooit een doorbraak als voetballer. Dat ze bij brandweer aan de slag zijn gegaan. En ja ze hopen massaal dat de wereld echt schoner wordt. Dat er een eind komt aan de lucht, bodem en watervervuiling. Ze schrijven over zelfrijdende auto’s, hopen op meer diervriendelijke plekken, dat er voor alle ziektes geneesmiddelen zijn.
De Oekraïense jongeren beschrijven vaak de pijn van ‘thuis’, maar tegelijk schetsen ze vrijwel allemaal een optimistisch toekomstbeeld. Ze hebben absoluut hoop op betere tijden.
Echo’s
Ouderen koesteren Nijmegen opvallend vaak als een prachtstad aan de Waal. Ze denken dat het aan het genieten van de rivier hier nooit een einde komt. Maar ze herinneren ook aan de pijnlijke periodes van de Waalstad, het verdriet van de oorlog. En zulke pijn moet straks ver van de stad blijven, spreken ze uit. De stadspijn wordt soms ook gekoppeld aan de wederopbouw, aan verhalen van veerkracht van de stadsbewoners na de oorlog. De echo’s uit het verleden moeten we als lessen willen aanhoren. En juist in deze tijd van chaos in Europa kan dromen geen kwaad. Het leven is ook te kort om niet op zijn minst, op grote of kleine schaal in te zetten op het alsmaar mooier maken van de wereld. De hoop op nooit meer oorlog wordt vaak uitgesproken. Dat zachtheid gaat zegevieren, dat iedereen elkaar het licht in de ogen gunt.
Sommigen schetsen al wandelend door de Waalstad het Nijmegen van straks. Ze zien dat de huizen met de vogelhuisjes op de gevels er nog staan, ze zien dat er nog steeds gefietst, gezongen en gelachen wordt.
Compassie
Tallozen hopen dat Nijmegen zich nog sterker zal gaan manifesteren als kleurrijke stad van compassie, een stad van warmte blijft, waar tolerantie vanzelfsprekend is. Ze melden dat echte rijkdom bestaat uit eerlijk delen, dat vrijheid pas betekenis krijgt als die ook geldt voor die ander. En ja ze hopen dat Nijmegen een stad blijft waar verschillen worden gevierd. Waar altijd voor iedereen een plekje in de herberg blijft. Dat er een tijd aankomt zonder cynisme. Want cynisme verstopt alles. Laat de zachtheid zegevieren in de samenleving, wordt betoogd. En daarbij wordt tegelijk hoopvol gewezen op het boek ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman.
En ja is er ook hoop dat het Nimweegs blijft als taal. Een enkele bijdrage is zelfs volledig in het nimweegs opgeschreven. En natuurlijk komt ook NEC voorbij. Eindelijk staat ‘onze club’ op eigen benen, is de hoop.
Blijf dansen
Er zijn oproepen om toch vooral meer te luisteren naar de stem van kinderen en jongeren. Blijf vooral ook dansen, heel veel dansen is een opmerkelijke boodschap. Blijf dansen ook als de muziek je niet direct aan staat.
Diverse malen worden dichters aangehaald als inspiratie voor de toekomst. En dan vooral ook om niet te verdrinken in negativisme. Sommige zinnen blijven dan vastzitten in mijn hoofd zoals deze:
De mooiste zee is de zee die we nog niet hebben gezien, de mooiste dagen zijn de dagen die we nog niet hebben beleefd.
Bang zijn voor de toekomst moeten we niet zijn, concludeer ik uiteindelijk na het lezen van de wensen, de hoop voor de toekomst. Er wordt volop vertrouwen uitgesproken over de volgende generaties, zelfs in de meest sceptische brief. Want daarin las ik: de mens is de machtigste , meest vernietigende diersoort, maar de mens is ook een survivor geboren met een sterke drang tot overleven.
Ik ben benieuwd hoe de mensen straks in februari 2069 oordelen over al die dromen uit 2024.
foto's: Gerard Verschooten
