Kraken gaat door — Kiki's column
Kraken gaat door, zo bleek deze week weer in Nijmegen. De groep Nijmeegs Jantien betrok afgelopen week twee keer het oude café Extase – dat al sinds 2020 leegstaat. Beide keren brak de politie de deur open en moesten de krakers vertrekken.
Mooi feitje van nog voordat de politie de deuren inramde: toen de krakers hun slaapzakken hadden uitgerold en hun nieuwe huis op orde begonnen te maken, vonden ze tussen de oude spullen stickers met teksten als:
Jozef en Maria waren een van de eerste krakers. Wat zou er van Jezus terecht zijn gekomen na invoering van de leegstandwet?
De tekst gaat verder onder dit audiofragment
De stickers zijn waarschijnlijk een souvenir van het rijke Nijmeegse krakersverleden. En ze herinneren daarmee ook aan een belangrijk punt: deze kraakactie gaat over veel meer dan het woonrecht van enkel deze groep individuen. Het gaat over de spanning tussen het recht op eigendom van vastgoedondernemers en het woonrecht van Nijmegenaren.
Met deze actie claimden de krakers niet alleen een dak boven hun hoofd. Ze maakten de werking van onze wet zichtbaar: kraken is sinds 2010 strafbaar. En dat betekent dat wanneer pandjesbazen een pand leeg laten staan en laten verloederen, vaak uit financieel belang, de politie aan hun kant staat wanneer mensen het pand claimen om in te wonen. Eigendom gaat boven woonrecht in dit geval.
En dat voelt voor velen verre van logisch. ‘Idealen ontruim je niet’, scandeerden betogers voor café Extase tegen de politie. Legaal is niet altijd hetzelfde als humaan of ideaal. Langdurige leegstand in tijden van grote woningnood is pijnlijk. ‘Mensen worden tot kraken gedwongen’, zei een steunbetuiger afgelopen week tegen ANS Online. Als puntje bij paaltje komt zetten we mensen liever op straat dan dat een pandjesbaas of onderneming de controle over een ongebruikt pand verliest? Nijmeegs Jantien zet de Nijmeegse politiek daarmee op scherp.
GroenLinks Nijmegen sprak zich direct uit tegen de ontruiming. ‘De wereld op zijn kop’, noemden ze het. Volgens hun partijprogramma’s zijn ook de lokale SP en Partij voor de Dieren loyaal aan de kraakbeweging, maar ze bleven vooralsnog stil. Stadspartij Nijmegen noemt leegstand ontoelaatbaar, maar van harde actie wordt niet gesproken. Weinig verrassend noemde de VVD de GroenLinks-uitspraken ‘bijzonder’ – de wet moet immers worden gevolgd.
Dat die wet kraakt en nood voor sommigen wet doet breken, zagen we afgelopen tijd al steeds vaker in andere steden. Mokum Kraakt in Amsterdam betrok al meerdere panden. Ze knapten de ruimtes op, maakte het weer bewoonbaar en hosten culturele bijeenkomsten. Bij hun ontruiming kregen ze steun van de buurt. In andere kraakpanden worden weggeefwinkels voor minderbedeelden in de buurt gerund. Het zijn het soort initiatieven waar bijvoorbeeld de geliefde Nijmeegse Plufabrieken ooit uit zijn ontstaan.
Als het kraken weer oplaait, zullen partijen kleur moeten bekennen. Ook in Nijmegen. Hoe ver willen ze gaan in de strijd tegen leegstand? In Nijmegen werd onlangs al de zelfbewoningsplicht ingevoerd voor het opkopen van nieuwbouwhuizen. Gemeentes kunnen een leegstandsverordening instellen om eigenaren van leegstaande panden te dwingen huurders aan te nemen. De PvdA pleitte bijvoorbeeld al voor een leegstandboete. Nijmegen gebruikt deze mogelijkheid nog niet.
Het zou mij niet verbazen als er komende tijd meer krakersacties volgen. In de stad met – na Amsterdam en Utrecht – het grootste woontekort van Nederland, dwingt het politici tot actie. Geen beleid is ook beleid. Steunen ze krakers? Niet alleen in woord, maar ook in daad? Wordt er nieuw beleid ingevoerd? Durven ze het belang van grote ondernemingen te schenden? En gaan ze dus nog harder vechten voor het woonrecht van alle Nijmegenaren, of zij nu Jozef, Maria of Jantien heten?
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Kiki Kolman kwam iets meer dan tien jaar geleden in Nijmegen wonen. Ze heeft nog nooit de Vierdaagse gelopen, maar struint graag in de Ooij en op de Haterse Vennen, drinkt regelmatig biertjes van Nijmeegse bodem en hoopt daarom dat ze zich toch Nijmegenaar mag noemen.
Ze werkte op de debatafdeling van LUX en is nu programmamaker bij filmfestival InScience, docent Politicologie aan de Radboud Universiteit en freelancer in het culturele circuit.
Ze heeft regelmatig meningen over van alles en nog wat – nu ook één keer in de twee weken bij Ien, de podcast. Uiteraard allemaal op persoonlijke titel.
