Soms geldt: dood het plezier — Kiki's column
Ik ben op een feestje. Het is gezellig, er worden biertjes gedronken en herinneringen opgehaald en alles voelt even zorgeloos. Totdat iemand een grap maakt over een transgender actrice. Mijn lach verstomt. Ik zeg er wat van. De stemming slaat om en er hangt plots een spanning in de ruimte.
Ik zit in een vergadering. Een collega presenteert een prachtige nieuwe postercampagne. We geven onze complimenten, maar na het zien van alle foto’s vraagt iemand ‘zijn het alleen maar witte mensen?’. Ongemak.
Je mond opentrekken over onrecht maakt het leven niet altijd gezelliger. Maar je mond houden maakt de wereld ook niet mooier. Voor mensen die hun mond opentrekken bestaat de term ‘feminist killjoy’. De feministische spelbreker, de doder van plezier. Te herkennen aan reacties als ‘Ach, nu even niet, laten we het even gezellig houden.’ Of ‘moet het daar alweer over gaan?’
Een van mijn favoriete feministen Sara Ahmed heeft de term ‘feminist killjoy’ herclaimd. Zij zegt: in een wereld die onrechtvaardig is, word je gedwongen ongezellig te zijn als je wilt staan voor rechtvaardigheid. Het is niet de schuld van de feminist dat hen de sfeer verpest, het is de schuld van degene die de flauwe grap maakte, van de organisatie die even was vergeten inclusief beleid te voeren. En dus claimt Ahmed trots een killjoy te zijn.
Ik moest aan Sara Ahmed denken toen afgelopen woensdag het Integraal Veiligheidsplan werd besproken met Nijmeegse raadsleden. Zij vroegen waarom niks wordt geschreven over veiligheid van de lhbtq+-gemeenschap. En waarom discriminatie niet expliciet als focuspunt wordt genoemd.
Portefeuillehouder Bruls maakte duidelijk dat deze onderwerpen natuurlijk belangrijk zijn, maar niet thuishoren in dit plan. Dit plan, zo legt hij uit, gaat immers over nieuwe impulsen. En met de veiligheid van queer personen en met racisme is de gemeente al bezig. Die zaken staan bovendien al benoemd in het regenboogbeleid.
Dat zei hij. En het klonk mij in de oren als ‘nu even niet’ en ‘daar gaat het nu niet over’.
Maar dat is niet hoe een regenboogbeleid werkt. Als je van Nijmegen echt een fijnere plek wilt maken voor queer personen of voor mensen die racisme ervaren, moet je hun belangen altijd expliciet centraal stellen in je beleid. De Nijmeegse regenboogagenda klinkt prachtig. Ik heb het even gecontroleerd en het woord veiligheid komt er inderdaad maar liefst 21 keer in voor. Dat duidt op goede intenties, maar het betekent ook dat er schijnbaar nog veel werk aan de winkel is.
Een regenboogagenda zou niet nodig zijn als iedere Nijmegenaar en iedere beleidsmaker al automatisch de belangen van queer personen meeweegt. De regenboogagenda is de intentie. Om de doelen te halen, moet ieder relevant beleidsstuk getoetst worden aan deze doelen. De lhbtq+-gemeenschap is geen laatste alinea in een rapport, het is ook niet enkel een losse agenda waar telkens naar wordt verwezen, het moet worden verweven in het handelen van de gemeente. En inclusief beleid is helaas nog niet de standaard.
Een klein voorbeeld: ik deed vorige week mee aan een rondleiding van de Rollende Mina’s voor het Architectuur Centrum Nijmegen. De Rollende Mina’s zijn een queer feministisch skatecollectief. Zij vertelden dat het skateparkje bij de Wedren slecht verlicht is, waardoor het voor vrouwen en queer personen onveilig is in de avonden. Dat wijst erop dat beleidsmakers hier misschien met skaters hebben gepraat bij het ontwerpen van het park, maar niet met hen die in de skate-community in de minderheid zijn…
Willen we Nijmegen echt veiliger maken voor iedereen, moeten we in ieder stuk, in ieder gesprek en bij ieder besluit onszelf eraan herinneren dat we de belangen van al die verschillende groepen mee moeten wegen. Aan een regenboogagenda op papier hebben mijn vrienden namelijk niks als zij worden lastiggevallen op straat.
En dus pleit ik voor een raad vol feminist killjoys. Met raadsleden die weten dat er best mag worden gelachen. Maar die ook beseffen dat volksvertegenwoordigers er niet altijd zijn voor de gezelligheid, voor de goedlachsheid en zeker niet voor het blinde vertrouwen in het college en de ambtenaren. Een raad die niet bang is om ‘weer’ over racisme of de lhbtq+ gemeenschap te beginnen – zolang het nodig is, telkens opnieuw.
––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Kiki Kolman kwam iets meer dan tien jaar geleden in Nijmegen wonen. Ze heeft nog nooit de Vierdaagse gelopen, maar struint graag in de Ooij en op de Haterse Vennen, drinkt regelmatig biertjes van Nijmeegse bodem en hoopt daarom dat ze zich toch Nijmegenaar mag noemen.
Ze werkte op de debatafdeling van LUX en is nu programmamaker bij filmfestival InScience, docent Politicologie aan de Radboud Universiteit en freelancer in het culturele circuit.
Ze heeft regelmatig meningen over van alles en nog wat – nu ook één keer in de twee weken bij Ien, de podcast. Uiteraard allemaal op persoonlijke titel.
